BASISTRAJECT
AUTISMEVRIENDELIJK
ONDERWIJS
In dit traject van acht sessies van een halve dag (of vier hele dagen), verspreid over maximum anderhalf schooljaar, worden de kernelementen van autismevriendelijk onderwijs uitgelegd op basis van verschillende (evidence-based) inzichten. Dit traject is
toegankelijk voor elke onderwijsprofessional; voorkennis is niet noodzakelijk aangezien basisprincipes ook aan bod komen.
De onderliggende inzichten komen uit een twee grote methodes/theorieën/visies:
- Flow (Csikszentmihalyi, 1990): de basis van positieve psychologie die verkent wat mensen tot optimale prestaties (flow) brengt door evenwichten te verkennen tussen uitdagingen en kennis, inzichten en vaardigheden.
- De AutismeCentraalMethodiek (Vanroy, 2018): een praktische toepassing van TEACCH, het basiskader voor autismevriendelijke begeleiding met aandacht voor communicatie, aanpassingen doen én aanleren, en functioneel werken.
Deze komen, zij het niet allemaal even uitgebreid, aan bod tijdens het traject via een korte theoretische situering, maar we gaan vooral verdiepen in de praktijktoepassingen ervan. De sessies hebben een inhoudelijke continuïteit: er wordt telkens verdergegaan op de eerder aangeboden inhouden of terug naar verwezen.
Hieronder lees je een voorbeeld van de mogelijke invulling van dit basistraject. Bepaalde sessies kunnen ingekort of net verdiepend gebracht worden. We bepalen de definitieve inhouden en praktische organisatie altijd in onderling overleg! Neem vrijblijvend contact op om de mogelijkheden te ontdekken.
SESSIE 1: “Ik voel me goed!”
Deel 1: werken aan cognitief welbevinden
Tijdens deze startsessie wordt het ijsbergdenken geduid, van gedrag naar cognitie. Deelnemers krijgen basiskennis over het autistisch denken mee, zoals een overzicht van de meest courante cognitieve verklaringsmodellen (theory of mind, executief functioneren, centrale coherentie en contextblindheid). We maken al de start naar de verkenning wat dit concreet kan inhouden voor onderwijsimplicaties op het gebied van communicatie, voorspelbaarheid en structuur.
​
SESSIE 2: “Ik voel me goed!”
Deel 2: werken aan sensorisch welbevinden
In de tweede sessie gaan we dieper in op de sensorische moeilijkheden van leerlingen met autisme. We bespreken wat deze moeilijkheden precies kunnen zijn en overlopen tien zintuigen met praktische voorbeelden. Tijdens deze sessie wordt het kader van basisrust/flow geïntroduceerd.
​
SESSIE 3: “Ik kan het!”
Werken aan mogelijkheden
Tijdens deze sessie verkennen we de verschillende stappen in een leerproces en denken we na over aanpassingen op basis van de kennis uit de eerste twee sessies. Deze sessie verdiept in heldere communicatie: wat zijn de criteria voor autismevriendelijke (klas)communicatie? Wat moet er precies voorspelbaar gemaakt worden? Deelnemers krijgen een overzicht van de PLATO-principes met uitgebreide voorbeelden.
​
SESSIE 4: “Ik weet hoe het moet!”
Werken aan inzichten en vaardigheden
Tijdens deze sessie wordt het competentieproces in drie stappen uitvoerig toegelicht, in theorie en praktijk. We verkennen wat het kan betekenen om te werken aan inzichten en kennis, aan vaardigheden volgens in vivo, aan flexibiliteit. Deelnemers leren het verschil tussen cognitie, vaardigheden en pragmatiek, voor worry/avoid/approach strategieën.
SESSIE 5: “Ik wil het!”
Werken aan motivatie
Tijdens deze sessie krijgen de deelnemers een introductie in de zelfdeterminatietheorie. We behandelen het verschil tussen gecontroleerde en autonome motivatie en bespreken wat dit inhoudt voor een leerling met autisme. De deelnemers krijgen enkele basistips om keuzes te bieden, een waarom-vraag te beantwoorden en om te gaan met weerstand.
SESSIE 6: Verdieping
Deze sessie wordt ingevuld met een specifiek thema naar keuze (in onderling overleg te bepalen). Welke vragen leven er nog bij de deelnemers na dit traject? Welke verdieping wilt men graag nog horen? Is er een specifiek thema dat nog niet aan bod kwam waarover men graag meer wilt weten?
​
SESSIE 7: Casuïstiek
Deze sessie wordt gevuld met aangebrachte casuïstiek. Elke sessie van drie uur wordt gevuld met drie casusbesprekingen, op basis van de inhouden uit eerdere sessies. De verschillende casussen worden aangebracht door de deelnemers zelf. Omwille van de interactie worden de casusbesprekingen telkens in kleinere groepjes (max. 10 deelnemers) gedaan. Deze groepjes mogen wisselend zijn per casus. Casuïstiek wordt georganiseerd als intervisiemoment, dit is geen consultatie! Input van deelnemers is dus vereist!
​
SESSIE 8: Getuigenis 'good practices'
Van wie kan je beter leren dan van de mensen om wie het gaat? Tijdens deze sessie getuigt een volwassen ervaringsdeskundige over zijn of haar schooltijd. Wat was lastig? Wat hielp echt? De persoonlijke ervaring van mensen met autisme inspireert om zelf aan de slag te gaan.
​